Sıkı takiple kira artar mı? Kiracıdan alınamaz

Mithat Yurdakul / ANKARA – Hazine ve Maliye Bakanlığı, kira gelirlerinin tespiti ve vergilendirilmesine yönelik çalışma başlatırken, uygulamanın kiralara etkisi de gündeme geldi. Ev sahiplerinin ödedikleri vergiyi kiracılarına yansıtmaları yasal olarak mümkün değil ancak, bunun dolaylı olarak kiraları artırabileceği belirtiliyor. Evlerinde akrabalarını oturtanların da mevzuata dikkat etmesi gerekiyor.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, kira gelirlerinin doğru beyan edilmesine yönelik çalışma başlattı. Gelir Vergisi Kanunu’na göre, binaların mesken olarak kiraya verilmesinden elde edilen hasılatın 2023 yılı için 21 bin, 2024 yılı için 33 bin lirası gelir vergisinden istisna ediliyor. Bunun üzerindeki kazançlar ise vergiye tabi tutuluyor. Türkiye’de son dönemdeki kiraların artışı dikkate alındığında, konutların önemli bir bölümünün yıllık kirası 33 bin liranın üzerine çıkıyor. Pek çok kiracının kirayı elden ödediği, burada önemli oranda vergisiz işlem yapıldığı biliniyor. Vergi uygulamasındaki sıkılaşmanın, kiracılara artış olarak yansıtılabileceği belirtiliyor.

Maliyet etkisi olabilir

İstanbul Ticaret Odası Gayrimenkul Hizmetleri Meslek Komitesi Başkanı Hakan Akdoğan, Milliyet’e yaptığı açıklamada, yeni uygulamayla vergi ödemeye başlayacak ev sahiplerinin maliyetini kiracıya yansıtmak isteyebileceklerini belirtti. Düzenlemenin, kiracının ev sahibini ihbar etmesi anlamına gelebileceğine dikkat çeken Akdoğan, uygulamanın kiraların yüksek seyrettiği bir dönem yerine daha stabil olduğu bir dönemde daha etkili olacağını vurguladı. Türkiye’de finansal okuryazarlığın düşük olduğunu hatırlatan Akdoğan kira geliri olan bazı ev sahiplerinin kendilerinin de kira ödediğini, bu yüzden beyanname vermek zorunda olmadığını sandığını söyledi. Türkiye’de halen kiracılık oranının yüksek olduğuna işaret eden Akdoğan, “Kiracılık oranı yüzde 44’lerde. Bunun bir kısmı akrabaya bilabedel evin verilmesi, yüzde 26-27’si gerçek kiracı” diye konuştu.

Kiracıdan alınamaz

Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Ali Güvenç Kiraz da, 2023 yılı için kirada vergi istisnası tutarının 21 bin TL olduğunu, 2024 için bu rakamın 33 bin liraya çıkarıldığını anımsatarak, bu yıl beyanname vereceklerin 21 bin liralık sınırı dikkate alacaklarını söyledi. Bu miktarın üzeri için vergi verileceğini vurgulayan Kiraz, “Belki Hakkari, Van gibi illerde istisnadan tümüyle yararlanılabilir ama İstanbul gibi kentler için bu mümkün değil” dedi. Ev sahibinin, kendisine tahakkuk ettirilen vergiyi kiracısına yansıtamayacağını belirten Kiraz, bu yönde yargı kararları olduğunu söyledi.

4.5 milyon konut durağan görünüyor

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın kayıtlarında 4.5 milyon konutun “durağan” göründüğünü ifade eden Kiraz, bunların 700-800 bininin çift evi olanlar ya da yakınlarını bedelsiz olarak evlerinde oturtanlardan oluştuğunu belirterek, “Kalan çok büyük kısmı için vergi çıkar” dedi. Bakanlığın elektrik ve gaz faturası gibi yollarla evlerde ikamet edenleri belirleyebildiğini anlatan Kiraz, vergi vermediği tespit edilen ev sahiplerinden geriye dönük 5 yıllık inceleme kapsamında vergi ve faiz tahsilatı yapılacağını vurguladı.

Sembolik kira olur mu?

Akrabaların oturduğu evler için gündeme gelen “kaynana vergisi” ile ilgili de uyarıda bulunan Kiraz; anne-baba, çocuk gibi birinci derece akrabaların bedelsiz oturduğu evler için vergi söz konusu olmadığını, ancak ikinci derece akrabaların bu kapsamda olmadığını belirterek, “’Amcam zor durumda’ diyemiyorsunuz. Buradan alınan kira sembolik bir miktar olarak da gösterilemez. Bağcılar’da bir sokağın rayici 10 bin liraysa, ‘kayınvalidem 5 bin liraya oturuyor’ diyemezsiniz” şeklinde konuştu.